otwórz widżet facebooka

ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Dodano 22 stycznia 2019, wpis archiwalny ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Józef Niklewski pełnił funkcję komisarza obwodowego powstania na miasto Jarocin, był też lekarzem polowym powstańców. 22 stycznia 1863 roku wybuchło polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Nazwane powstaniem styczniowym objęło ziemie zaboru rosyjskiego i trwało do jesieni 1864 roku. W oddziałach powstańczych znalazło się około 200 tysięcy ludzi. Chociaż powstanie objęło zabór rosyjski, to udział w nim wzięło też wielu Polaków z zaboru pruskiego, byli wśród nich także mieszkańcy Jarocina i okolicznych miejscowości.

Mogiły powstańców z 1863 roku znajdują się nie tylko na cmentarzu w Jarocinie, w Wilkowyi spoczywa Franciszek Bniński-Mizgalski, a na cmentarzu w Radlinie - Teofil Golski.

Powstanie 1863-1864 
22 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy wydał Manifest ogłaszający powstanie i powołujący Tymczasowy Rząd Narodowy. Powstańcy, mimo niewystarczającego uzbrojenia i braków kadrowych, atakowali rosyjskie placówki praktycznie na terenie całego Królestwa Polskiego. Władze zrywu wzywały do udziału w nim również "braci Litwinów i Rusinów", co spowodowało rozszerzenie obszaru walk na wschód. 


Jak oceniają historycy, podczas powstania miało miejsce ponad tysiąc starć, a w siłach polskich uczestniczyło w sumie ok. 200 tys. osób. Pomimo pewnych sukcesów oddziałów powstańczych, w związku z przewagą armii rosyjskiej, siły zaborcze zaczęły uzyskiwać przewagę. Pod koniec 1863 roku łączny stan wojsk rosyjskich wynosił ponad 400 tysięcy żołnierzy, 170 tysięcy w Królestwie Polskim, na Litwie 145 tysięcy, a na Ukrainie - 90 tysięcy. Rząd Narodowy miał w polu jednocześnie nie więcej niż 10 tysięcy partyzantów. Władze zrywu zabiegały o pozyskanie do walk chłopów, lecz przeszkodził w tym carski ukaz uwłaszczeniowy z marca 1864 r., przyznający im na własność uprawianą ziemię. Powstanie zaczęło już wtedy powoli upadać, ostatnie walki toczyły się miejscami jeszcze do jesieni 1864 r. 

Ludwik Mierosławski wobec przegranej w prowadzonych walkach po miesiącu utracił funkcję. Później dyktatorami powstania byli Marian Langiewicz i Romuald Traugutt, który stal się tragicznym symbolem powstania. W nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 roku na skutek denuncjacji rosyjska policja aresztowała Traugutta w jego warszawskiej kwaterze. Więziony na Pawiaku, następnie przewieziony do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, podczas śledztwa nie zdradził towarzyszy. 

Po zakończeniu powstania Polaków dotknęły liczne represje m.in. konfiskata majątków szlacheckich, kasacja klasztorów na obszarze Królestwa Polskiego, wysokie kontrybucje, a przede wszystkim aktywna rusyfikacja. Za udział w powstaniu władze carskie skazały na śmierć co najmniej 669 osób. Na zesłanie skazano przynajmniej 38 tysięcy osób. 

Po klęsce powstania autonomia Królestwa Polskiego uległa likwidacji, język polski wyrugowano ze 
szkół i urzędów, zamknięto Szkołę Główną. Ze sprawą polską przestano się liczyć na arenie międzynarodowej (...) W jednej dziedzinie przegrana w roku 1863 miała charakter nieodwracalny. Uwłaszczenie złamało w Królestwie hegemonię posiadającej szlachty (...) Pokonani przywódcy powstania głosili z podniesionym czołem, że wygrali sprawę, ponieważ uwłaszczyli chłopów. 

×